W dniach 27-28 marca br. w Gdańsku odbyła się pierwsza edycja konferencji Stormwater Poland organizowanej przez firmę RETENCJAPL Sp. z o.o. Miejscem obrad konferencji było inspirujące i przepełnione historią wnętrze Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.

Tematyka konferencji skupiała się wokół nowego Prawa Wodnego, zarządzania wodami opadowych w kontekście zmian klimatu, pozyskiwania środków na modernizację i przebudowę istniejących systemów odwodnienia oraz nowoczesnych metod modelowania i projektowania, a także monitoringu hydrologicznego i meteorologicznego.

Chcąc krótko scharakteryzować to wydarzenie, należy chyba w skrócie powiedzieć – duże i pozytywne zaskoczenie. Dlaczego duże zaskoczenie? Bo konferencje dedykowane wodom opadowym w Polsce odbywają się już od ponad dekady, lecz konferencja Stormwater Poland 2017 się jednak od nich różniła. Czym się różniła?

Przede wszystkim wysoką rangą, której miernikiem była obecność i wystąpienia w otwierającej sesji pt: Nowe Prawo Wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Pana Ministra Mariusza Gajdy, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska, Pani Anny Czyżewskiej, Dyrektor Departamentu Gospodarowania Wodami Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Pani Doroty Jakuty, Prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie”. Udział w konferencji tak znamienitych gości to chyba sygnał, że problematyka wód opadowych w Polsce przestaje być marginesem zagadnień gospodarki wodnej i ochrony środowiska. W takim przekonaniu utwierdzać mogą także patronaty honorowe udzielone konferencji przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych oraz Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Wyraźnie nową jakością konferencji był w niej udział dużej liczby gości zagranicznych. W gronie tym należy przede wszystkim wymienić wykładowców konferencji, czyli: Pana prof. Witolda Krajewskiego z Iowa University w USA, Pana prof. Paula Daviesa z University of Bolton w Anglii, Pana prof. Carlo De Michele z Politecnico di Milano z Włoch, Pana Mogens Bjørn Nielsena z Danii, Pana dr Romana Edela, Pana dr Lothara Fuchsa, Pana dr Jensa Didszuna, Pana Thomasa Grueniga i Pana Tobiasa Menzela z Niemiec, Pana dr Slavco Velickova z Holandii, Pana Víctoriano Sanz Losada z Hiszpanii. Wygłosili oni łącznie 11 spośród 27 prezentacji na konferencji, często pełniąc rolę keynote speakerów konferencji. Nie było zatem bezzasadnym nazwanie konferencji Stormwater Poland 2017, bo język angielski na konferencji towarzyszył wielu prelekcjom i rozmowom kuluarowym.

Pozytywnym zaskoczeniem była duża liczba uczestników konferencji, w której udział wzięło łącznie 230 osób. Co ważne na konferencję przybyli przedstawiciele władz miasta oraz przedsiębiorstw zajmujących się melioracjami miejskimi, bądź też gospodarką wodno-ściekową z praktycznie wszystkich regionów Polski. Cieszyć mogła zwłaszcza obecność przedstawicieli dużych miast, takich jak: Warszawa, Łódź, Kraków, Poznań, Wrocław, Rzeszów, Częstochowa, Słupsk, Gdańsk.

Podczas pierwszego dnia konferencji odbyły się cztery sesje oraz panel dyskusyjny podczas którego uczestnicy mogli zadawać pytania prelegentom.

Konferencję rozpoczął blok pt. „Nowe Prawo Wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi
i roztopowymi”, podczas którego Minister Mariusz Gajda omówił wpływ nowej ustawy Prawo Wodne na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi w kraju. Przedstawione zostały m.in. założenia nowego systemu opłat, główne cele reformy gospodarki wodnej oraz sposoby ich osiągnięcia. Podczas pierwszego bloku uczestnicy mieli również okazję dowiedzieć się jak wyglądają kwestie finansowania przez NFOŚiGW projektów związanych z wodami opadowymi w miastach. Następnie Prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” Pani Dorota Jakuta zaprezentowała kierunki działań IGWP w kontekście wód opadowych.

Drugi blok pierwszego dnia konferencji poświęcony był miastu Gdańsk. Podczas swoich wystąpień przedstawiciele firm Gdańskie Wody oraz Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna zaprezentowali dobre praktyki gospodarowania wodami opadowymi właśnie w Gdańsku. Prezes spółki Gdańskie Wody Pan Ryszard Gajewski zwrócił uwagę na rosnącą liczbę inwestycji związanych z ochroną przeciwpowodziową w tym mieście. Poruszony został również temat Panelu Obywatelskiego, który odbył się kilka miesięcy wcześniej, a podczas którego mieszkańcy mieli okazję uczestniczyć w dyskusji na temat działań podejmowanych w celu ochrony przed deszczami nawalnymi. Z ramienia Gdańskich Wód wypowiadał się także Specjalista ds. informacji meteo Pan Maciej Pawelec, który przedstawił temat rozwoju gdańskiego systemu odwodnieniowego. Pan Andrzej Chudziak – dyrektor ds. technicznych Gdańskich Wód również zwracał uwagę na konieczność zmiany podejścia do obecnego projektowania systemu odwodnieniowego. Blok gdański zamykało wystąpienie Pana Jacka Kaszubowskiego – kierownika Działu Planowania GIWK, który poruszył temat kompleksowego systemu monitorowania wód podziemnych w Gdańsku.

Kolejny, trzeci blok poświęcony był najlepszym praktykom zarządzania wodami opadowymi. Przedstawione zostały praktyki z miast zagranicznych jak Aarhus w Danii, czy Kilonia w Niemczech. W bloku tym uczestniczyli znani praktycy z zagranicy jak Pan Mogens Bjørn Nielsen, który podczas swojego wystąpienia pt: Adaptacja do zmian klimatu w mieście Aarhus, przestawił m.in. konsekwencje zmian klimatycznych w Aarhus oraz decyzje polityczne w planie dostosowania do zmian klimatu wraz z wytycznymi dla obszarów potencjalnie zagrożonych zalaniem.

Kolejnym mówcą był dr inż. Roman Edel z Urzędu Miasta Kilonia, który zaprezentował sposoby gospodarowania wód opadowych w Kilonii w Niemczech. Przedstawiony został generalny plan odwodnienia deszczowego miasta oraz przykłady gospodarowania deszczówki. W wystąpieniu Pana dr inż. Romana Edela zaprezentowana została także praktyka naliczania opłat za odprowadzanie wód opadowych w Niemczech.

Innowacyjnym sposobom retencjonowania wód opadowych poświęcone było wystąpienia Pana Wojciecha Falkowskiego – Prezesa Zarządu firmy Ecol-Unicon sp. z o.o., która była Partnerem Generalnym konferencji. W swoim wystąpieniu Pan Wojciech Falkowski przedstawił główne wyzwania dla inteligentnego zarządzania retencją w polskich miastach. Pokazane zostały również korzyści dla samorządów, eksploatatorów oraz mieszkańców. Ciekawym elementem prelekcji było zaprezentowanie rozwiązania Bumerang SMART, czyli inteligentnego systemu monitorowania i zarządzania siecią kanalizacji deszczowej, a także modułowych, wielofunkcyjnych zbiorników retencyjnych HYDROZONE wyposażonych w smart urządzenia, które wychodzą naprzeciw potrzeb i wyzwań „smart cities”.

Blok trzeci zakończyło wystąpienie gościa zagranicznego mgr inż. Thomasa Gruenig – Dyrektora Zarządzającego w firmie HST SYSTEMTECHNIK GMBH & CO. KG., którego wystąpienie skupiało się na inteligentnym zarządzaniu infrastrukturą wód opadowych. Wystąpienie to było bogato ilustrowane rozwiązaniami jakie firma HST wdrożyła już na obszarze dużych miast na przykład w Chinach.

Ostatni blok pierwszego dnia konferencji poświęcony był projektowaniu oraz modelowaniu systemów odwodnienia.

Pierwszym prelegentem tej sesji był dr Slavco Velickov z firmy Bentley Systems, który w swojej prezentacji przedstawił przykłady w jaki sposób specjaliści z publicznych i prywatnych firm zajmujący się systemami kanalizacji deszczowych, a także doradztwem środowiskowym, wykorzystują mapowanie geoprzestrzenne, dobierają odpowiednie elementy systemów odwadniających, mając na uwadze tworzenie wydajnych, optymalnych i trwałych rozwiązań, a także dostarczają informacji niezbędnej do optymalnego zarządzania systemami odwodnienia. Wystąpienie to przekonało chyba wszystkich, że w oprogramowaniu firmy Bentley Systems projektowanie i modelowanie może mieć już dzisiaj wymiar w pełni 3-wymiarowej wirtualnej rzeczywistości.

Drugim prelegentem sesji był Pan Paul Davies – Profesor wizytujący na Uniwersytecie w Bolton, przedstawiciel firmy Ove ARUP & Partners. Pan prof. Paul Davies na bazie swoich bardzo bogatych doświadczeń zawodowych odniósł się do zagadnienia szybkości działania modeli hydrodynamicznych systemów odwodnienia. Jego wystąpienie, chyba obaliło ostatecznie mit możliwości wykorzystywania skomplikowanych modeli hydrodynamicznych do symulacji odpływu z dużych zlewni kanalizacyjnych w czasie rzeczywistym.

Partnerem sesji była firma HOBAS System Polska, w imieniu której Pan Marcin Tasak zaprezentował interesujące przykłady realizacji zbiorników retencyjnych w technologii GRP.

Kolejnym interesującym wystąpieniem była prelekcja Pana Adriana Arysa, który zaprezentował doświadczenia firmy DS Consulting w zakresie przygotowania złożonych projektów infrastrukturalnych. Omówione zostały najważniejsze fazy przygotowania projektu ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki tych z zakresu wód opadowych. Przedstawiciel firmy DS Consulting przedstawił także dobre praktyki, jak również najczęściej popełniane błędy i niedociągnięcia prowadzące do realizacji projektów ułomnych lub takich, które nie osiągają zamierzonych celów.

Na zakończenie ostatniego bloku dnia pierwszego, reprezentant firmy Arcadis Pan Tomasz Wilk poruszył temat Wyzwań związanych z modelowaniem sieci kanalizacji deszczowej na przykładzie koncepcji zagospodarowania wód opadowych w Słupsku. Na konkretnym przykładzie pokazał on problemy z dostępem do niezbędnych informacji o topologii sieci kanalizacji deszczowych, wynikających z braku pełnej inwentaryzacji infrastruktury odwodnieniowej. Ponadto zaprezentował możliwość praktycznego wykorzystania lokalnego modelu opadowego PANDa do opracowania wiarygodnej koncepcji zagospodarowania wód opadowych w mieście.

Pierwszy dzień konferencji zakończył panel dyskusyjny, który miał służyć omówieniu zagadnienia najlepszych praktyk w projektowaniu systemów odwodnienia i znalezieniu odpowiedzi na pytanie: Czy w obliczu nowego Prawa Wodnego warto być eksploatatorem deszczówki? Odpowiedzi na postawione pytanie były sprzeczne, a dyskusja bardzo ożywiona. Tego można było się spodziewać po serii ciekawych prezentacji i przy dynamicznym udziale moderatora panelu dr hab. inż. Macieja Mrowca, prof. PCz. Sala pomimo późnej godziny i blisko godzinnego opóźnienia nie opustoszała. Nie można było się jednak spodziewać, że w dyskusji będą zabierać głos przedstawiciele konkurencyjnych nawet biur projektowych i konsultingowych i wyrażać bardzo podobne poglądy. To była autentyczna wymiana poglądów pozbawiona rywalizacji i niezdrowej konkurencji. To pocieszające, bo wypływa z tego wniosek, że jednak chyba można integrować środowisko wód opadowych w Polsce, a więc misja podjęta przed 2 już laty przez portal www.retencja.pl nie pozostaje tylko mrzonką.

Pierwszy dzień konferencji wieńczyła uroczysta kolacja w hotelu Radisson Blu przy gdańskiej Starówce, gdzie na gości czekała niespodzianka w postaci występu artystycznego znanej grupy akrobatycznej MiraArt.

Drugi dzień konferencji dotyczył miarodajnych informacji o opadach oraz błękitno-zielonej infrastruktury i zagospodarowania wód opadowych w procesie rewitalizacji miast.

Dr inż Lothar Fuchs – Dyrektor Zarządzający w Institut für Technisch-Wissenschaftliche Hydrologie GmbH w Hanower, zaprezentował doświadczenia w stosowaniu atlasu KOSTRA w Niemczech, który jest standardowym narzędziem używanym przez niemieckich inżynierów jako podstawa w projektowaniu, planowaniu oraz eksploatacji systemów odprowadzania i zagospodarowania wód opadowych.

W kolejnym wystąpieniu Przewodniczący Konferencji dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr. zaprezentował ideę Atlasu PANDa – Polskiego Atlasu Natężeń Deszczów, który jest aktualnie budowany jako źródło aktualnej i niepodważalnej informacji o natężeniach deszczów miarodajnych, do projektowania oraz modelowania systemów odprowadzania i retencjonowania wód opadowych w Polsce. Podczas swojego wystąpienia Pan prof. Paweł Licznar zaprezentował przykłady pierwszych rezultatów komercjalizacji projektu PANDa w postaci sporządzonych modeli natężeń deszczów miarodajnych dla wybranych miast. Oprócz prezentacji idei Atlasu PANDa podczas prelekcji duży nacisk został położony na dodatkowe efekty projektu w postaci: unowocześnienia warsztatu przetwarzania danych opadowych, budowy nowego podejścia do gromadzenia i zarzadzania cyfrowymi bazami opadowymi, weryfikacji rzeczywistej precyzji pomiarowej deszczomierzy, czy też rozpoznania subdobowej struktury opadów. Prelegent wskazał, że wiedza ta jest niezbędna, na przykład do opracowywania modeli opadowych natężeń opadów prognozowanych do roku 2050 i uwzględniających zmiany klimatyczne.

Podczas konferencji gość zagraniczny Prof. Witold Krajewski – Dyrektor Iowa Flood Center omówił wykorzystanie danych radarowych i z sieci deszczomierzowych na przykładzie Projektu Iowa Flood Center. Wystąpienie Pana Profesora przykuło niewątpliwe uwagę słuchaczy, bo skala i poziom zaawansowania projektu ochrony przeciwpowodziowej stanu Iowa są autentycznie imponujące. Wystarczy wspomnieć, że obszar tego stanu to około 50% powierzchni Polski. Zaskakującym chyba było dla wszystkich z jaką swobodą i prostotą o tym skomplikowanym projekcie opowiadał jego twórca.

Kolejnym gościem zagranicznym był Prof. Carlo De Michele z Politechniki w Mediolanie, którego prelekcja dotyczyła współczesnego warsztatu statystycznego opracowania modeli deszczów miarodajnych. Wystąpienie to zburzyło chyba spokój wszystkich tych, którzy wierzyli, że proste metody są wystarczające do opisu zmienności czasowej i przestrzennej natężeń deszczów. Na unikalnym przykładzie Półwyspu Apenińskiego Prof. Carlo De Michele zilustrował w jak istotny sposób czynniki takie jak bliskość morza, cyrkulacje atmosferyczne i efekt orograficzny determinują przebieg zjawisk opadowych i jak wiele trudu trzeba włożyć w lepsze zrozumienie tych interakcji.

W następnej prezentacji Pan Tobias Menzel z firmy OTT Hydromet wskazywał na konieczność stosowania nowoczesnego instrumentarium do rejestracji ilości opadów stałych i ciekłych w celu poprawy precyzji oszacowania wielkości spływu wód opadowych i roztopowych. Przedstawiciel firmy OTT Hydromet polecał także najnowsze technologie i rozwiązania w celu stworzenia kompletnego i zautomatyzowanego systemu monitoringu opadów w oparciu o sieć przyrządów naziemnych.

Komplementarnym wystąpieniem do prezentacji Pana Tobiasa Menzela była kolejna w sesji prelekcja dr Jensa Didszun’a, który reprezentuje firmę Selex, wchodzącą w skład koncernu A Leonardo Company. Pan dr Jens Didszun zwrócił uwagę, że jego firma jest obecna już od lat na polskim rynku, na który dostarczyła kompletne rozwiązanie systemu wielkoskalowych radarów meteorologicznych (radary pracujące w paśmie C) w postaci systemu POLRAD, eksploatowanego przez IMGW. W swoim wykładzie wskazał jednak, że w obrębie miejskich systemów monitorowania i ostrzegania powodziowego istnieje konieczność stosowania bardziej precyzyjnych lokalnych radarów (radarów pracujących w paśmie X). Zaprezentował także konkretne przykłady takich rozwiązań zrealizowanych przez firmę Selex dla wybranych miast za granicą. Co ciekawe często były to systemy hybrydowe łączące sieć nowoczesnych przyrządów naziemnych z radarami. Być może doczekamy się także takich nowoczesnych rozwiązań w Polsce?

Kolejny blok konferencji dotyczył błękitno-zielonej infrastruktury i zagospodarowania wód opadowych w procesie rewitalizacji miast, podczas którego Prezes Zarządu Łódzkiej Spółki Infrastrukturalnej – Radosław Łuczak omówił zarówno doświadczenia jak i kierunki działań ŁSI w programie gospodarowania wodami opadowymi
i roztopowymi. Działania edukacyjno-informacyjne ŁSI przedstawiła Pani Lidia Ławecka, która w swojej prezentacji poruszyła temat popularyzacji wiedzy o zarządzaniu wodami opadowymi w mieście. Przedstawione zostały ciekawe propozycje działań edukacyjno-informacyjnych skierowanych zarówno do dzieci, jak i dorosłych.

Bardzo ciekawym aspektem obydwu prezentacji była informacja o opracowaniu specjalnej strony internetowej promującej rozwiązania odpowiedzialnego zarządzania wodami opadowymi: http://deszczowka.info/. To bardzo ciekawa i adresowana do każdego mieszkańca miasta strona.

Dodatkowo w tym samym bloku, prelegent- dr Kinga Krauze z Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii podczas swojego wystąpienia nawiązała do projektów europejskich zarówno tych już zrealizowanych, jak i tych obecnie trwających w Łodzi. Przedstawione zostały możliwości wykorzystania błękitno-zielonej infrastruktury oraz rozwiązań opartych na przyrodzie w kształtowaniu przestrzeni wielofunkcyjnej oraz budowaniu kapitałów: społecznego, ekologicznego i ekonomicznego. Na podstawie wszystkich powyższych prelekcji uczestnicy konferencji mogli się przekonać, że dzieje się wiele z deszczówką w Łodzi i to bardzo dobrze.

W ostatnim bloku konferencji przedstawiciele firmy FPP Enviro zaprezentowali stan zaawansowania prac Projektu LIFE-Radomklima, którego celem jest stworzenie w Radomiu przestrzeni miejskiej o zwiększonej odporności na zmiany klimatu poprzez budowę demonstracyjnej błękitno-zielonej infrastruktury, opartej na podejściu ekosystemowym. Na zakończenie uczestnicy mieli okazję dowiedzieć się jak wody opadowe wpływają na czystość plaż w hiszpańskim mieście Alicante. Prelegent Víctoriano Sanz Losada przedstawił jedno z rozwiązań (COWAMA), pozwalające na monitoring wód morskich wzdłuż wybrzeża, których jakość po intensywnych opadach deszczu z uwagi na dopływ wód z systemów kanalizacji ogólnospławnej, znacznie się pogarsza.

Całość drugiego dnia konferencji zakończył panel dyskusyjny, którego moderatorem był Pan Włodzimierz Dudlik- Dyrektor ds. technologii w firmie Aquanet Poznań. Dyskusja panelowa koncentrowała się wokół dwóch podstawowych tematów: komercjalizacja wiedzy o opadach oraz barier wdrażania błękitno-zielonej infrastruktury w Polsce.

W trakcie obrad drugiego dnia konferencji wielu uczestników musiało dokonać niełatwego wyboru, czy wysłuchać interesujących prelekcji, czy też wziąć udział w bezpłatnym szkoleniu ze specjalistycznego oprogramowania do projektowania i modelowania systemów odwodnienia firmy Bentely (programy StormCAD i CivilStorm). W dwóch turach szkolenia udział wzięło łącznie 30 uczestników konferencji.

Mottem konferencji Stormwater Poland 2017 były słowa wypowiedziane przy otwarciu konferencji przez jej Przewodniczącego dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr., który zacytował myśl Leonarda da Vinci z Kodeksu Forster: La sapienza è figliola della sperienzia – Wiedza jest córką doświadczenia.

Jako organizatorzy konferencji mamy nadzieję, że konferencja zaowocowała wśród uczestników realną wymianę doświadczeń praktycznych i naukowych z zakresu wód opadowych z kraju i z zagranicy. Liczymy, że Stormwater Poland 2017 było efektywnym narzędziem realizacji misji portalu www.retencja.pl:

„Profesjonalnej, naukowej i technicznej wymiany poglądów, doświadczeń́ oraz dobrych praktyk w zakresie gospodarki wodami opadowymi.”

Pragniemy poinformować, że konferencja będzie wydarzeniem cyklicznym i już dziś chcielibyśmy zaprosić Państwa na jej przyszłoroczną edycję w marcu 2018 roku.

Zachęcamy do odwiedzania naszej strony STORMWATER POLAND, na której wkrótce pojawi się kompletna galeria zdjęciowa oraz materiały konferencyjne do pobrania.

Partnerzy konferencji:
Ecol-Unicon, Bentely Systems, OTT Hydromet, Selex, a Leonardo Company, FPP Enviro, HOBAS System Polska, Gdańskie Wody, Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna, Łódzka Spółka Infrastrukturalna, DS. Consulting, ARUP, Arcadis, HST Systemtechnik,

Patronat honorowy:
Ministerstwo Środowiska, NFOŚiGW, Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie”, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, PZIiTS, Marszałek Województwa Pomorskiego, Prezydent Miasta Gdańska,

Patronat medialny:
Wydawnictwo Seidel-Przywecki, Portal inżynieria.com, Kierunek wod-kan, wodkaneko.pl, teraz-środowisko.pl.